पुणे : आजपासून बरोबर १५ वर्षांपूर्वी, १३ फेब्रुवारी २०१० रोजी पुणे शहराने आपल्या इतिहासातील सर्वात भीषण दहशतवादी हल्ल्यापैकी एक अनुभवला. कोरेगाव पार्क येथील प्रसिद्ध जर्मन बेकरीमध्ये संध्याकाळी ७:१५ वाजता झालेल्या बॉम्बस्फोटात १७ निष्पाप नागरिकांना प्राण गमवावे लागले, तर ६० हून अधिक लोक गंभीर जखमी झाले.

या हल्ल्याने पुणे शहर हादरले होते. जर्मन बेकरी हे स्थान ओशो इंटरनॅशनल मेडिटेशन रिसॉर्टच्या जवळ असल्याने येथे स्थानिक नागरिकांसोबतच परदेशी पर्यटकांचीही मोठ्या प्रमाणावर वर्दळ असे. त्यामुळे या स्फोटाचा मोठा परिणाम झाला. आज १५ वर्षांनीही हा दिवस पुणेकरांच्या स्मरणात तितकाच ताजा आहे.

घटनाक्रम – पुणे हादरले!

शनिवारची संध्याकाळ होती. कोरेगाव पार्कमधील जर्मन बेकरी नेहमीप्रमाणे गजबजलेली होती. विद्यार्थी, पर्यटक आणि स्थानिक रहिवासी येथे कॅफेचा आस्वाद घेत होते. अचानक एक जबरदस्त स्फोट झाला आणि काही क्षणांतच संपूर्ण परिसर आगीच्या भक्ष्यस्थानी गेला.

स्फोट एवढा तीव्र होता की आजूबाजूच्या इमारतींच्या खिडक्यांची काच फुटली, तर बेकरीच्या इमारतीचा मोठा भाग उद्ध्वस्त झाला. या स्फोटात अनेक निष्पाप नागरिक ठार झाले, तर अनेकांना गंभीर दुखापत झाली. या हल्ल्यामुळे पुणेकरांमध्ये भीतीचे वातावरण पसरले होते.

कोण होता या हल्ल्यामागे?

पोलिस आणि राष्ट्रीय तपास यंत्रणांनी (NIA) या स्फोटाचा तपास तात्काळ सुरू केला. तपासात असे समोर आले की भारतीय मुजाहिद्दीन या दहशतवादी संघटनेने हा हल्ला घडवून आणला होता. हल्ल्याचा मुख्य सूत्रधार यासीन भटकळ आणि अबू जिंदाल होते, तर स्फोटासाठी लागणाऱ्या साहित्याची व्यवस्था हिमायत बेग याने केली होती.

हल्ल्याचे उद्दिष्ट काय होते?

तपास यंत्रणांच्या मते, हा हल्ला मुंबई २६/११ नंतर भारतात पुन्हा एकदा दहशत पसरवण्यासाठी करण्यात आला होता. पुणे हे आयटी हब असून येथे मोठ्या प्रमाणावर परदेशी नागरिक येत असल्याने जर्मन बेकरी हल्ल्याचे लक्ष्य बनले.

गुन्हेगारांना शिक्षा – पण न्याय मिळाला का?

२०१३ मध्ये यासीन भटकळला भारतात अटक करण्यात आली, तर २०१६ मध्ये हिमायत बेगला दोषी ठरवण्यात आले. मात्र, अजूनही काही मुख्य सूत्रधार फरार आहेत. या हल्ल्यातील दोषींना कठोर शिक्षा झालेली असली तरी १५ वर्षांनंतरही पीडित कुटुंबांना न्याय मिळाल्याची पूर्ण भावना नाही.

पुण्याच्या सुरक्षेवर मोठा धडा

या हल्ल्यानंतर पुण्यातील सुरक्षाव्यवस्था पूर्णपणे बदलली.

• सार्वजनिक ठिकाणी सीसीटीव्ही कॅमेरे बसवले गेले.

• हाय-अलर्ट सुरक्षा पद्धती राबवण्यात आल्या.

• हॉटेल, रेस्टॉरंट आणि सार्वजनिक स्थळी सुरक्षा तपासणी अनिवार्य करण्यात आली.

• संशयास्पद हालचालींवर पोलिसांचे विशेष लक्ष ठेवले जाऊ लागले.

१५ वर्षांनंतरही जखमा ताज्या

२०१३ मध्ये जर्मन बेकरी पुन्हा सुरू झाली, मात्र त्या काळ्या दिवसाच्या जखमा अजूनही ताज्या आहेत. दरवर्षी पुणेकर हल्ल्यात बळी गेलेल्यांना श्रद्धांजली अर्पण करतात.

या घटनेतून शिकण्यासारखे काय?

हा हल्ला पुण्यासाठी आणि भारतासाठी एक मोठा धडा होता. सुरक्षिततेच्या उपाययोजना अधिक काटेकोर केल्या तर अशा घटनांना आळा घालता येईल.

• सुरक्षेबाबत अधिक जागरूक राहणे आवश्यक आहे.

• संशयास्पद हालचाली दिसल्यास त्वरित प्रशासनाला माहिती द्यावी.

• सार्वजनिक ठिकाणी सुरक्षा नियमांचे पालन करणे गरजेचे आहे.

१३ फेब्रुवारी २०१० हा दिवस पुणेकर कधीच विसरू शकणार नाहीत. हा हल्ला केवळ पुण्याच्याच नव्हे, तर संपूर्ण भारताच्या सुरक्षिततेसाठी एक इशारा होता. पुणे शहराने या हल्ल्यानंतर अधिक सुरक्षिततेच्या दिशेने वाटचाल केली, मात्र अशा प्रकारच्या घटनांना प्रतिबंध करणे हेच आपले सर्वोच्च उद्दिष्ट असले पाहिजे.आज या घटनेला १५ वर्षे पूर्ण झाली असली तरीही त्या निरपराध लोकांचे अश्रू आणि वेदना अजूनही कायम आहेत.