एकेकाळी ब्रिटिश राजवटीत मुंबईच्या गव्हर्नरचे निवासस्थान, मुख्य इमारत १८७१ मध्ये बांधण्यात आली होती.

सावित्रीबाई फुले पुणे विद्यापीठाच्या बुलंद मुख्य इमारतीसमोर तो थांबला असता, हेरिटेज वॉकमध्ये सहभागी होण्यासाठी मार्गदर्शक म्हणून काम करणारे कुलगुरू डॉ. नितीन करमळकर यांनी गुरुवारी साथीच्या आजारानंतर पुन्हा सुरू केले, त्यांनी सहभागींना माहिती दिली की रचना नुकतीच पूर्ण झाली आहे. 151 वर्षे.

एकेकाळी ब्रिटिश राजवटीत मुंबईच्या गव्हर्नरचे निवासस्थान असताना, मुख्य इमारत १८७१ मध्ये बांधण्यात आली होती. जेम्स ट्रुबशॉवे यांनी १.७५ लाख स्टर्लिंग पौंड खर्च करून डिझाइन केले होते, त्याच्या बांधकाम खर्चावर तत्कालीन ब्रिटिश संसद सदस्यांनी जोरदार टीका केली होती.

“तेव्हा शहराला पूना म्हटले जात असे आणि मुख्य इमारत राज्यपालांचे पावसाळी निवासस्थान म्हणून बाहेरील बाजूस बांधण्यात आली होती, तर महाबळेश्वर हे उन्हाळी निवासस्थान होते. 1864 मध्ये सर बार्टल फ्रेरे गव्हर्नर असताना त्यावर काम सुरू झाले आणि ते पूर्ण व्हायला सात वर्षे लागली. ब्रिटीश संसदेने यावर जोरदार टीका केली कारण बॉम्बेमधील कापूस दुर्घटनेनंतर अशा प्रासादिक घराचे बांधकाम उधळपट्टी मानले जात होते,” SPPU मधील इतिहास विभागाच्या प्रमुख श्रद्धा कुंभोजकर यांनी सांगितले.

विद्यापीठाच्या वेबसाइटवर मुख्य इमारतीच्या इतिहासाची माहिती देखील दिली आहे. “निवासाची किंमत राज्यपालांच्या पूर्वीच्या निवासस्थानाच्या विक्रीतून उभारलेल्या रकमेच्या जवळपास सहा पट होती. ब्रिटीश संसदेने याला 'बॉम्बेच्या गव्हर्नर्सच्या उधळपट्टी आणि अनाज्ञाकारीतेचे एक वैशिष्ट्यपूर्ण उदाहरण' असे म्हटले आहे. सर फ्रेरे यांनी आपल्या कृतीचा कठोरपणे बचाव केला, 1867 मध्ये त्यांनी भारत सोडला तोपर्यंत ते घर राहण्यायोग्य नव्हते. त्यांचे उत्तराधिकारी, सर सेमोर फिट्झगेराल्ड यांनी सामान आणि सजावट केली आणि त्या बदल्यात त्यांच्यावर उधळपट्टी झाल्याबद्दल टीका झाली, विशेषत: स्टर्लिंग पौंड 500. बॉलरूममध्ये झूमर-जे अजूनही चमकत आहे, बॉलरूमच्या भव्यतेत भर घालत आहे,” वेबसाइट म्हणते.

जून 2008 मध्ये, एसपीपीयूच्या तत्कालीन कुलगुरूंनी 8 कोटी रुपयांच्या अंदाजे मुख्य इमारतीच्या जीर्णोद्धाराचे काम सुरू होईल, अशी घोषणा केली. यास अनेक वर्षे लागली आणि अ दर्जाच्या वारसा वास्तूला पूर्वीचे वैभव प्राप्त होईपर्यंत 14 कोटी रुपये खर्च झाले होते.

प्रिन्स अल्बर्टच्या ऑस्बोर्न हाऊस ऑन द आइल ऑफ विट द्वारे प्रेरित, वास्तूशास्त्रीयदृष्ट्या, इमारत वर्गीकरणाला नकार देते जरी तिचे आध्यात्मिक पूर्ववर्ती इटालियन आहेत आणि 80-फूट ध्वज टॉवरचे वर्णन 'इटालियन कॅम्पॅनाइलचे व्हिक्टोरियन प्रस्तुतीकरण' असे केले गेले आहे. बेसाल्ट खडकापासून बनवलेली, ही रचना मूळ गॉथिक शैलीचे अनुकरण आहे आणि गार्गॉयल्स, कमानी आणि टोकदार मनोरे यासारख्या विशिष्ट गॉथिक वैशिष्ट्यांनी सुशोभित केलेली आहे.

वरच्या मजल्यावर कुलगुरूंची कार्यालये आहेत, तळमजल्यावर आता अनेक बैठक खोल्या आहेत जिथे सिनेटसारख्या बैठका होतात आणि शिवाजी काळातील दुर्मिळ कलाकृतींचे संग्रहालय आता लोकांसाठी खुले आहे आणि त्याच्या खाली एक भूमिगत बोगदा आहे. मुख्य इमारतीला पोतदार संकुल, नंतर गव्हर्नर हाऊसचे स्वयंपाकघर जोडते. या बोगद्याने पार्ट्यांमध्ये किचनमधून बॉलरूममध्ये अन्नाची वाहतूक करण्यासाठी सेवा दिली, अन्नाची छेडछाड होऊ नये म्हणून सेवा दिली आणि सेवक "सेवा करतात पण दिसत नाहीत" याची देखील खात्री देते.

भूगर्भशास्त्र, मानववंशशास्त्र, शिवाजी महाराजांच्या काळातील नाणी आणि चलन, तलवारी, ढाल आणि चिलखत यासारखे इतिहास विभागातील विविध प्रकारचे नमुने, अनेक प्रकारचे दुर्मिळ दगड, गुंडाळी आणि वारसा मूल्याच्या अधिक वस्तू संग्रहालयात पाहावयास मिळतात.

विद्यापीठाने गुरुवारी आपला हेरिटेज वॉक पुन्हा सुरू केल्याने, मुख्य इमारतीत पाहण्याजोग्या गोष्टींच्या यादीत काही मौल्यवान खजिना जोडले - कलाकार आणि पुरातन वास्तूशास्त्रज्ञ जेम्स वेल्स, स्कॉटिश चित्रकार, ज्याने 18 व्या शतकाच्या उत्तरार्धात पूना येथे सुमारे चार वर्षे घालवली, यांची चित्रे. ब्रिटिश रेसिडेन्सीवर आधारित.

“वेल्सची चित्रे त्या काळातील मराठा इतिहासाचे दस्तऐवजीकरण करण्याचा एक महत्त्वाचा दुवा आहे आणि त्यांचे महादजी शिंदे आणि नाना फडणवीस यांच्यासारखे मराठा योद्धे आणि राज्यकर्त्यांवरील दुर्मिळ कार्य आता पुनर्संचयित झाल्यानंतर मुख्य इमारतीत लटकले आहे. मला या वारसा संरचनेत काम करण्याचा विशेषाधिकार मिळाला आहे आणि आम्ही लोकांना फिरायला येण्यासाठी आणि त्याच्या इतिहासाचा आणि प्रवासाचा भाग बनण्यासाठी आमंत्रित करतो,” करमळकर म्हणाले.